Lòng tự trọng là sự đánh giá chủ quan của một cá nhân về giá trị của bản thân. Lòng tự trọng bao gồm niềm tin về bản thân cũng như các trạng thái cảm xúc, chẳng hạn như chiến thắng, tuyệt vọng, tự hào và xấu hổ.
– Wikipedia
Nick Wignall là một nhà tâm lý học, anh ấy đã dành nhiều thời gian để nói chuyện với những người gặp rắc rối với lòng tự trọng thấp. Họ nói những điều như:
- Tôi rất thành công, nhưng cảm thấy chưa bao giờ là đủ.
- Tôi biết nói điều này là tệ, nhưng tôi không bao giờ cảm thấy bản thân thực sự có giá trị.
Nhưng cho dù nguyên nhân ban đầu khiến bạn tự ti là gì, thì đây là những gì bạn cần hiểu về nó:
Lòng tự trọng là thứ bạn có thể xây dựng bằng những thói quen tốt hơn.
Hầu hết mọi người dành quá nhiều thời gian để cố gắng hiểu lòng tự trọng thấp của họ, đến nỗi họ không còn chút năng lượng nào để xây dựng lòng tự trọng cao hơn.
Nếu bạn muốn có lòng tự trọng tốt hơn, hãy tập trung vào việc xác định và xây dựng những thói quen nhất quán sẽ cải thiện lòng tự trọng của bạn. Hãy thử 4 điều sau:
1. Giữ lời hứa với bản thân
Những người có lòng tự trọng thấp thường rất giỏi trong việc giữ lời hứa với người khác và rất tệ trong việc giữ lời hứa với chính mình.
Họ quan tâm đến nhu cầu và mong muốn của người khác đến mức cuối cùng họ phải liên tục thỏa hiệp những gì họ muốn. Và khi sự thỏa hiệp này trở thành một thói quen, lòng tự trọng của họ sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Nghĩ về nó theo cách này:
Nếu bạn có một người bạn, và bạn liên tục phớt lờ những lời đề nghị của họ, không để ý đến những lời giới thiệu của họ, họ sẽ nghĩ gì về bạn?
Họ nghĩ rằng bạn là một người bạn khá tệ hại!
Họ sẽ nhanh chóng đánh mất sự tôn trọng dành cho bạn, bắt đầu nghĩ xấu về bạn và nhiều khả năng là họ không còn muốn dành thời gian cho bạn.
Chà, bạn nghĩ điều gì sẽ xảy ra với mối quan hệ của bạn với chính mình khi bạn phớt lờ những đề xuất và mong muốn của chính mình, không quan tâm đến những khuyến nghị và cam kết của chính bạn và bỏ qua những kế hoạch mà bạn đặt ra cho chính mình?
Phải, bạn bắt đầu nghĩ khá kém về bản thân!
Bạn đánh mất sự tôn trọng dành cho chính mình và cuối cùng, bạn hoàn toàn không thích chính mình.
Tất nhiên, một phần của lòng tự trọng lành mạnh đến từ việc làm điều tốt cho người khác. Thật khó để có lòng tự trọng cao nếu bạn bị coi như là một kẻ ngu xuẩn với mọi người trong cuộc sống của mình!
Nhưng sai lầm của hầu hết những người có lòng tự trọng thấp là cho rằng quan tâm đến nhu cầu và mong muốn của người khác là tất cả những gì họ cần để có lòng tự trọng:
- Họ chọn một con đường sự nghiệp danh giá bởi vì xã hội (hoặc cha mẹ của họ) ngưỡng mộ nó.
- Họ chọn kết hôn với một người vì họ biết gia đình họ sẽ chấp thuận.
- Họ gánh vác quá nhiều trách nhiệm trong công việc vì muốn trở thành một nhân viên giỏi và gây ấn tượng với sếp.
Nhưng hãy nhớ lấy điều đó từ tôi — một nhà tâm lý học nói chuyện với những người không hạnh phúc mỗi ngày — nói với mọi người: khi bạn ưu tiên những mong muốn và nhu cầu của người khác hơn chính bạn thì sự bất hạnh và lòng tự trọng thấp của bản thân chắc chắn sẽ theo sau.
Mặt khác…
Lòng tự trọng thực sự đến từ việc cân bằng giữa mong muốn và nhu cầu của người khác với mong muốn và nhu cầu của bản thân.
Nếu bạn không có nền tảng vững chắc về việc giữ lời hứa với bản thân, thì tất cả sự hy sinh cao cả trên thế giới này sẽ không khiến bạn thích bản thân hơn.
Giải quyết những mong muốn và nhu cầu của riêng bạn không có nghĩa là bạn ích kỷ hay là một người tự ái hay một kẻ cuồng bản ngã. Đó chỉ là tâm lý cơ bản: Để cảm thấy hài lòng về bản thân và có ích với người khác, bạn phải đảm bảo rằng bạn đang đổ nhiên liệu vào bình của chính mình. Và một trong những cách tốt nhất để làm điều đó là giữ lời hứa với chính mình.
“Một khi chúng ta tin tưởng vào bản thân, chúng ta có thể mạo hiểm với sự tò mò, ngạc nhiên, thích thú tự phát hoặc bất kỳ trải nghiệm nào bộc lộ tinh thần con người.”
– E.E. Cummings
2. Dành nhiều thời gian hơn cho những người bạn yêu thích
Jim Rohn đã nói câu nói nổi tiếng:
Bạn là trung bình của năm người mà bạn dành nhiều thời gian nhất.
Điều này thường được hiểu theo nghĩa thành công, năng suất và tham vọng: Nếu bạn ở chung với những người lười biếng, không có động lực, điều đó sẽ tạo ra tác dụng tiêu cực cho bạn.
Điều mọi người bỏ lỡ về câu trích dẫn này là nó không chỉ áp dụng cho thành công và thành tích…
Những người mà bạn thường xuyên dành thời gian cũng ảnh hưởng đến sức khỏe và lòng tự trọng của bạn.
Nếu bạn liên tục gặp gỡ những người không đặc biệt thích bạn, điều đó sẽ bị ảnh hưởng và bạn sẽ khó thích bản thân hơn. Mặt khác, nếu bạn dành nhiều thời gian với những người thực sự thích bạn và thích dành thời gian cho bạn, thì việc thích bản thân bạn sẽ dễ dàng hơn nhiều.
Ở một cấp độ, điều này có vẻ hiển nhiên: Hãy dành nhiều thời gian hơn cho những người mà bạn thực sự yêu thích! Nhưng điều này có thể là một điều khó thực hiện đáng ngạc nhiên vì những ham muốn cạnh tranh thường cản trở.
Ví dụ, trong khi nhiều người thích ý tưởng ở gần những người mà họ thực sự thích, họ cũng thích ý tưởng ở xung quanh những người sẽ nâng cao vị thế xã hội của họ. Và đa phần thì mong muốn thứ hai sẽ ưu tiên hơn mong muốn thứ nhất:
- Thay vì đi ăn tối và xem phim với người bạn thân từ thời trung học, bạn tham dự bữa tiệc tối với một đồng nghiệp có thể nói tốt về bạn với các đối tác tại công ty.
- Thay vì tham gia câu lạc bộ sách tiểu thuyết bí ẩn tối thứ Ba mà bạn rất hào hứng, bạn tham gia gặp gỡ khách hàng vào tối thứ Ba, một nhóm mà bạn không bận tâm nhưng cũng không đặc biệt thích.
Nếu bạn thấy mình thường xuyên dành thời gian cho những người mà bạn không thực sự thích, hãy dành một chút thời gian để xem xét lý do tại sao lại như vậy. Động lực nào khiến bạn làm điều này? Áp lực xã hội? Tham vọng? Nỗi sợ?
Sau đó, hãy thử thử nghiệm theo những cách rất nhỏ với việc dành nhiều thời gian hơn cho những người mà bạn thực sự yêu thích: Gửi email cho các đồng nghiệp của bạn để họ biết rằng bạn sẽ không thể tham gia tuần này và thay vào đó hãy uống cà phê với người bạn thân nhất của bạn. Nhắn tin cho một người bạn cũ và ăn trưa với họ thay vì đồng nghiệp.
Hãy dành thêm một chút thời gian với những người bạn yêu thích và những người thích bạn trở lại và bạn có thể bắt đầu thích thú với chính mình.
“Ngay khi bạn tin tưởng vào chính mình, bạn sẽ biết cách sống”.
– Johann Wolfgang von Goethe
3. Sử dụng lời độc thoại nhẹ nhàng
Tôi nghĩ rằng tất cả chúng ta đều có những người trong cuộc sống của mình, những người chỉ trích, tiêu cực và đôi khi, chỉ đơn giản là:
- Có thể người quản lý của bạn tại nơi làm việc luôn chỉ trích hiệu suất của bạn và so sánh bạn với những đồng nghiệp khác.
- Hoặc có thể đó là người bạn đời thường xuyên mỉa mai và phán xét về mọi thứ, từ lựa chọn tủ quần áo đến phong cách nuôi dạy con cái của bạn.
Nếu bạn có một hoặc hai trong số những người này trong đời, bạn sẽ biết cảm giác khó khăn và mệt mỏi khi ở xung quanh họ. Như thể chúng hút hết sinh lực và năng lượng trong tâm hồn bạn, khiến bạn căng thẳng, chán nản và trống rỗng.
Trớ trêu thay, chúng ta không thích khi người khác ác ý với chúng ta, nhưng chúng ta lại ác ý với chính mình một cách lạ thường!
Và lúc này chúng ta thường bắt đầu lựa chọn giải pháp đó là… tự nói với bản thân một cách tiêu cực.
Nếu bạn phải tự đấu tranh với lòng tự trọng thấp, thì rất có thể tiếng nói bên trong của bạn sẽ nói rằng bạn là một kẻ ngu ngốc. Đó là sự khắc nghiệt, hay phán xét, chỉ trích thái quá, bi quan và đôi khi hết sức tàn nhẫn như:
- Bạn trình chiếu slide cuối cùng trong bài thuyết trình của mình tại nơi làm việc và ngay lập tức giọng nói bên trong truyền đến bạn: Tôi thật là một thằng ngốc! Tôi luôn luôn làm hỏng một cái gì đó. Tôi biết lẽ ra tôi không nên đồng ý dẫn dắt buổi thuyết trình cho nhóm.
- Bạn quên trao cho con mình một nụ hôn khi đưa cô bé ấy đến trường và khi bạn vừa ra khỏi bãi đậu xe, giọng nói bên trong của bạn bắt đầu mắng mỏ bạn: Ôi trời, tôi thậm chí còn không dành cho cô bé ấy một nụ hôn tạm biệt. Con bé sẽ rất buồn … Tôi có lẽ là người mẹ duy nhất ở trường quên hôn tạm biệt con họ. Có lẽ tôi thực sự chỉ là một người mẹ tồi?
Bây giờ, đây là điều bạn thực sự cần hiểu về cách tự nói chuyện quá tiêu cực của mình: Ngay cả khi bạn hiểu về mặt trí tuệ rằng việc nói theo cách đó với chính mình là không chính xác hoặc có giá trị gì, bạn vẫn sẽ cảm thấy đau khổ nếu bạn tiếp tục làm điều đó .
Tự sự là một hành vi. Chúng ta vẫn hay làm điều đó. Và đôi khi, đó là điều chúng ta làm thường xuyên đến mức trở thành thói quen.
Nếu bạn thường xuyên tàn nhẫn với chính mình, bạn sẽ có cảm giác giống như thể một người khác thường xuyên tàn nhẫn với bạn.
Cách tốt nhất để xóa bỏ thói quen tự nói chuyện quá tiêu cực là tập trung vào một ý tưởng đơn giản: sự nhẹ nhàng.
Hãy thử bắt gặp bản thân đang nói một cách nghiêm khắc hoặc khắc nghiệt với bản thân và tự hỏi: Có cách nào nhẹ nhàng hơn để nói chuyện với bản thân không?
Thay vì: Tôi thật là một thằng ngốc! Hãy thử: Chà, tôi đã làm sai phần cuối cùng của bài thuyết trình, nhưng nhìn chung thì nó diễn ra khá tốt.
Thay vì: Tại sao tôi luôn lười biếng như vậy ?! Hãy thử: Tôi tự hỏi liệu tôi có thể sử dụng chiến lược nào khác để tập luyện ổn định hơn không?
Bạn sẽ không thể làm bạn với một người thường xuyên hạ thấp bạn, vì vậy không có gì ngạc nhiên khi bạn không thích bản thân mình cho lắm khi liên tục hạ thấp bản thân.
Hãy nhẹ nhàng với bản thân và bạn sẽ thấy thích bản thân mình dễ dàng hơn rất nhiều.
“Điều tuyệt vời nhất trên thế giới là biết cách thuộc về chính mình.”
– Michel de Montaigne
4. Làm rõ giá trị của bạn
Cuối cùng, lòng tự trọng lành mạnh đến từ việc bạn sống cuộc sống của bạn theo cách phù hợp với các giá trị của bạn.
Mặt khác, nếu bạn có thói quen thỏa hiệp các giá trị của mình trong cách bạn suy nghĩ và hành động, bạn đang tự tạo cho mình lòng tự trọng thấp.
Ví dụ:
- Bạn đã có kế hoạch tập thể dục thường xuyên hơn chưa? Mỗi khi bạn hoàn thành mục tiêu đó, bạn đang huấn luyện bộ não của chính mình để tin rằng bạn là người đáng tin cậy, là kiểu người làm theo những gì bạn nói.
- Nhưng mỗi khi bạn quên hoặc quyết định ở trên ghế xem Youtube, Netflix sau một ngày dài làm việc, bạn đang dạy cho bộ não của mình rằng bạn không đáng tin cậy, rằng bạn không thực sự quan tâm đến những gì bạn đã từng tuyên bố, hứa hẹn. Đây là một lý do, công thức cho lòng tự trọng thấp.
Tất nhiên, việc tuân theo những ý định và cam kết tốt nhất của chúng ta đối với bản thân không phải là điều dễ dàng. Và một trong những lý do lớn nhất mà mọi người đấu tranh để làm điều đó là vì giá trị của nó không rõ ràng và thực sự hấp dẫn.
Có những giá trị rõ ràng nghĩa là bạn có một tầm nhìn rõ ràng về những điều quan trọng nhất đối với bạn.
Thuật ngữ giá trị bao gồm mọi thứ từ những đức tính truyền thống như trung thực và liêm chính cho đến những cam kết bình thường hơn nhưng vẫn quan trọng như duy trì sức khỏe thể chất của bạn thông qua tập thể dục hoặc dành thời gian chất lượng với những người bạn tốt.
Tuy nhiên, đây là lợi ích:
Khi các giá trị của bạn không rõ ràng, sẽ không có động lực cho lắm.
Mặt khác, giá trị của chúng ta càng rõ ràng, cụ thể và hấp dẫn, chúng ta càng bị thu hút bởi chúng, giống như lực hấp dẫn. Và khi các giá trị của chúng ta tác động nhiều hơn đến chúng ta, thì việc hành động theo một cách phù hợp với chúng sẽ trở nên dễ dàng hơn, từ đó tạo ra lòng tự trọng cao.
Tất nhiên, việc làm rõ các giá trị của bạn không phải là việc bạn chỉ làm một lần rồi làm xong… Làm rõ các giá trị của bạn có nghĩa là xây dựng thói quen phản ánh chúng thường xuyên.
Một khi bạn biết các giá trị của mình và bắt đầu điều chỉnh suy nghĩ và hành động của mình với chúng, lòng tự trọng lành mạnh sẽ không còn xa nữa.
“Tôi thích sống thật với bản thân mình, ngay cả khi có nguy cơ bị người khác chế giễu, hơn là giả dối và gánh chịu sự ghê tởm của chính mình.”
– Frederick Douglass
Ảnh: unsplash
Nguồn: medium.com
